Μετεκπαίδευση και Επανεκπαίδευση στον Τουριστικό κλάδο στη Γερμανία

Το σύστημα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΕΕΚ – Vocational Education and Training, VET) της Γερμανίας είναι διεθνώς αναγνωρισμένο για την υψηλή του ποιότητα και τη στενή σύνδεσή του με τις πρακτικές ανάγκες της αγοράς. Έχει σχεδιαστεί για να προετοιμάζει τα άτομα για την επαγγελματική ζωή, συνδυάζοντας θεωρητική εκπαίδευση στα επαγγελματικά σχολεία με πρακτική κατάρτιση σε επιχειρήσεις. Αυτό το διπλό σύστημα (dual system) εξασφαλίζει ισχυρή σύνδεση ανάμεσα στην εκπαίδευση και την αγορά εργασίας.

Βασικά χαρακτηριστικά του συστήματος ΕΕΚ στη Γερμανία:
• Η πλειονότητα των επαγγελματικών εκπαιδεύσεων υλοποιείται μέσω του διπλού συστήματος: ένας συνδυασμός μερικής φοίτησης σε σχολική τάξη και κατάρτισης στον χώρο εργασίας.
• Η διάρκεια της κατάρτισης είναι συνήθως από 2 έως 3 έτη, ανάλογα με το επάγγελμα.
• Οι εταιρείες και τα επαγγελματικά σχολεία συνεργάζονται στενά ώστε το περιεχόμενο να είναι συνεπές και συμπληρωματικό.
• Οι εκπαιδευόμενοι προσλαμβάνονται από τις εταιρείες και λαμβάνουν αμοιβή κατά τη διάρκεια της κατάρτισης.
• Η κατάρτιση ολοκληρώνεται με εξετάσεις που διοργανώνονται από τα Επιμελητήρια Βιομηχανίας και Εμπορίου (IHK – Industrie- und Handelskammer) ή από τα Επιμελητήρια Χειροτεχνίας (HWK – Handwerkskammer).

Δομή του διπλού συστήματος:
Το πρόγραμμα κατάρτισης εκτελείται σε δύο εκπαιδευτικά περιβάλλοντα:
• Η εταιρεία είναι υπεύθυνη για το πρακτικό σκέλος της εκπαίδευσης, όπου οι μαθητευόμενοι αποκτούν επαγγελματικές δεξιότητες και εμπειρία.
• Το επαγγελματικό σχολείο παρέχει τη θεωρητική γνώση, βασισμένη σε εθνικά αναλυτικά προγράμματα προσαρμοσμένα σε κάθε επάγγελμα.

Κύριοι φορείς του διπλού συστήματος:
• Εταιρείες κατάρτισης: Παρέχουν τις πρακτικές γνώσεις και φέρουν την ευθύνη της εκπαίδευσης στον χώρο εργασίας.
• Επαγγελματικά σχολεία: Προσφέρουν θεωρητική υποστήριξη και ολοκληρώνουν τη μαθησιακή εμπειρία.
• Πιστοποιημένοι εκπαιδευτές: Οφείλουν να είναι κατάλληλα πιστοποιημένοι και να διασφαλίζουν την ποιότητα και την πρόοδο της μαθητείας.
• Επιμελητήρια (IHK/HWK): Παρακολουθούν τη διαδικασία κατάρτισης, καταχωρούν συμβάσεις και διενεργούν εξετάσεις.
• Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (BIBB – Bundesinstitut für Berufsbildung): Καταρτίζει κανονισμούς και υποστηρίζει την έρευνα στον τομέα της ΕΕΚ.
• Κοινωνικοί εταίροι: Οι εργοδοτικές ενώσεις και τα εργατικά σωματεία συμμετέχουν στον σχεδιασμό των κανονισμών και προτύπων κατάρτισης.

Επαγγελματικά προσόντα και το Γερμανικό Πλαίσιο Προσόντων (DQR – Deutscher Qualifikationsrahmen):
• Επίπεδο DQR 3: Ολοκλήρωση 2ετούς επαγγελματικής κατάρτισης (π.χ. εργαζόμενος στον τομέα φιλοξενίας).
• Επίπεδο DQR 4: Τυπική 3ετής επαγγελματική κατάρτιση (π.χ. μάγειρας, υπάλληλος ξενοδοχείου, βοηθός τουρισμού).
• Επίπεδα DQR 5–7: Προηγμένα επαγγελματικά προσόντα, όπως εξειδικευμένος τεχνίτης (Meister), οικονομολόγος επιχειρήσεων (business economist).
• Επίπεδο DQR 8: Διδακτορικού επιπέδου προσόντα, κυρίως από ακαδημαϊκή εκπαίδευση.

Διαδικασία εισαγωγής και μαθητείας:
• Οι νέοι λαμβάνουν επαγγελματικό προσανατολισμό στο σχολείο, συμμετέχουν σε εκθέσεις καριέρας και κάνουν πρακτική άσκηση.
• Υποβάλλουν αιτήσεις απευθείας σε εταιρείες που προσφέρουν θέσεις κατάρτισης.
• Αφού γίνουν δεκτοί, υπογράφουν σύμβαση κατάρτισης που καταχωρείται στα αντίστοιχα επιμελητήρια.
• Κατά τη διάρκεια της κατάρτισης, οι μαθητευόμενοι υποχρεούνται να:
• Συμμετέχουν τόσο στην κατάρτιση στην εταιρεία όσο και στη διδασκαλία στο σχολείο.
• Παρακολουθούν τα μαθήματα επαγγελματικής εκπαίδευσης τακτικά (ανά εβδομάδα ή σε μπλοκ).
• Διατηρούν βιβλίο προόδου όπου καταγράφουν τη μαθησιακή τους εξέλιξη.
• Τηρούν τους κανονισμούς της επιχείρησης και τις υποχρεώσεις τους ως εκπαιδευόμενοι.
• Διενεργείται ενδιάμεση εξέταση στα μισά της κατάρτισης, ενώ η τελική εξέταση περιλαμβάνει θεωρητικό και πρακτικό σκέλος και οργανώνεται από το αρμόδιο επιμελητήριο. Οι επιτυχόντες αποκτούν εθνικά αναγνωρισμένο επαγγελματικό προσόν.
Μετά την ολοκλήρωση της αρχικής επαγγελματικής κατάρτισης, οι απόφοιτοι μπορούν να:
• Ενταχθούν στην αγορά εργασίας στο αντικείμενο εκπαίδευσής τους.
• Συνεχίσουν σπουδές (π.χ. ως Meister ή επαγγελματίας επιχειρηματικής ειδικότητας).
• Εγγραφούν σε προγράμματα διπλών σπουδών (dual study programmes) που συνδυάζουν πανεπιστημιακή εκπαίδευση και εργασία.
• Προχωρήσουν σε τεχνικές σχολές ή ανώτατα ιδρύματα για εξειδικευμένους ρόλους.
Το σύστημα ΕΕΚ της Γερμανίας υποστηρίζεται νομοθετικά και λειτουργεί μέσω ισχυρής συνεργασίας μεταξύ κράτους, εργοδοτών, επιμελητηρίων και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Αυτό διασφαλίζει ότι τα επαγγελματικά προσόντα παραμένουν σχετικά, υψηλής ποιότητας και προσαρμοσμένα στις μεταβαλλόμενες ανάγκες της οικονομίας.